1 00:00:01,000 --> 00:00:07,000 Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystując Kosmiczny Teleskop Hubble'a odkrył widmowy pierścień ciemnej materii 2 00:00:07,000 --> 00:00:12,000 powstały dawno temu wskutek ogromnej kolizji pomiędzy dwoma gromadami galaktyk. 3 00:00:12,000 --> 00:00:19,000 Jest to pierwszy raz, gdy odkryto ciemną materię o rozkładzie całkowicie odmiennym od rozkładu typowej materii. 4 00:00:36,000 --> 00:00:38,000 Oto Hubblecast! 5 00:00:38,000 --> 00:00:48,000 Wiadomości i obrazy z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a (NASA/ESA). Podróże w czasie i przestrzeni wraz z naszym prowadzącym, dr J. a.k.a Joe Liske. 6 00:00:49,000 --> 00:00:51,000 Witajcie w Hubblecast! 7 00:00:51,000 --> 00:01:02,000 Naukowcy uważają, że większość materii we Wszechświecie stanowi nieznana nam tzw. "ciemna materia", która nie emituje ani nie odbija światła. 8 00:01:02,000 --> 00:01:12,000 Czy ciemna materia istnieje? Czy naukowcy mogą to udowodnić? Teleskop Kosmiczny Hubble'a pomaga w poszukiwaniu odpowiedzi. 9 00:01:14,000 --> 00:01:21,000 W 2004 międzynarodowy zespół astronomów skierował Hubble'a w kierunku gwiazdozbioru Ryb, 10 00:01:21,000 --> 00:01:28,000 by prowadzić obserwacje gromady gwiazd oznaczonej specyficznym numerem CL0024+17 11 00:01:28,000 --> 00:01:32,000 oddalonej o 5 mld lat świetlnych od Ziemi. 12 00:01:43,000 --> 00:01:49,000 Dzięki Hubble's Advanced Camera for Survers otrzymaliśmy niesamowite zdjęcie tej gromady. 13 00:01:49,000 --> 00:01:52,000 Galaktyki leżące w gromadzie widać na źółto. 14 00:01:54,000 --> 00:02:01,000 Po kilkuletnich analizach obrazu, zespół odkrył pierścień ciemnej materii - zaznaczony tutaj na niebiesko. 15 00:02:01,000 --> 00:02:09,000 Zdano sobie sprawę, że pozycja pierścienia nie zgadza się z umiejscowieniem gorącego gazu oraz galaktyk w gromadzie. 16 00:02:09,000 --> 00:02:12,000 Sam pierścień ma średnicę ok. 2,6 mln lat świetlnych. 17 00:02:12,000 --> 00:02:22,000 Jest to pierwszy raz, gdy odkryto ciemną materię o rozkładzie całkowicie odmiennym od rozkładu typowej materii. 18 00:02:23,000 --> 00:02:29,000 Genezą tego intrygującego zjawiska jest prawdopodobnie zderzenie gromad galaktyk 1-2 mld lat temu. 19 00:02:29,000 --> 00:02:36,000 Symulacje komputerowe zespołu ukazują (w widoku bocznym), że w momencie zderzenia gromad 20 00:02:36,000 --> 00:02:42,000 ciemna materia opadła do środka połączonej gromady i odbiła się z powrotem. 21 00:02:43,000 --> 00:02:48,000 W rzeczywistości kolizja zderzyła się wzdłuż naszego pola widzenia, więc widzimy ją czołowo. 22 00:02:48,000 --> 00:02:56,000 Z tego punktu widzenia struktura ciemnej materii wygląda dokładnie jak pierścień, zgodnie z analizami. 23 00:02:57,000 --> 00:03:00,000 Jak dokładnie astronomowie wykryli pierścień ciemnej materii? 24 00:03:00,000 --> 00:03:04,000 Cóż, śledzenie ciemnej materii nie jest łatwe. 25 00:03:04,000 --> 00:03:10,000 Oczywiście wynika to z faktu, że ciemna materia nie emituje ani nie odbija światła. 26 00:03:10,000 --> 00:03:16,000 Najbardziej bezpośrednią metodą jej wykrycia jest badanie grawitacyjnego zakrzywienia światła. 27 00:03:16,000 --> 00:03:23,000 Aby dokonać tego, astronomowie badają słabe światło galaktyk położonych za gromadą. 28 00:03:23,000 --> 00:03:31,000 Zostaje ono zniekształcone i rozmyte w łukowate struktury przez grawitację ciemnej materii obecnej w gromadzie. 29 00:03:31,000 --> 00:03:35,000 Ta potężna metoda nazywana jest soczewkowaniem grawitacyjnym. 30 00:03:36,000 --> 00:03:46,000 Aby zilustrować: wyobraźcie sobie, że jestem obiektem tła soczewkowanym przez gromadę na pierwszym planie. 31 00:03:46,000 --> 00:03:56,000 Na podstawie mapy rozkładu zakrzywionych promieni światła astronomowie mogą oszacować masę gromady i określić rozkład ciemnej materii w środku. 32 00:03:56,000 --> 00:04:04,000 To niesamowite zdjęcie ukazuje nam przykład światła galaktyk tła zakrzywionego przez silną grawitację gromady. 33 00:04:05,000 --> 00:04:10,000 Jedna z nich, położona około dwa razy dalej niż źółte galaktyki należące do gromady, 34 00:04:10,000 --> 00:04:15,000 została zobrazowana w postaci pięciu oddzielnych, łukowatych struktur. 35 00:04:15,000 --> 00:04:20,000 Wysoka rozdzielczość Hubble'a jest w stanie ukazać nam szczegóły galaktyki tła. 36 00:04:21,000 --> 00:04:29,000 Odkrycie pierścienia jest jednym z najsilniejszych dowodów na istnienie ciemnej materii, a także potwierdza słuszność obecnych teorii grawitacji. 37 00:04:29,000 --> 00:04:32,000 I tym kończymy kolejnego Hubblecasta, który prowadził dla was dr J. 38 00:04:32,000 --> 00:04:36,000 Po raz kolejny natura przerosła nasze najśmielsze oczekiwania... 39 00:04:38,000 --> 00:04:42,000 Hubblecast produkowany jest przez ESA/Hubble w Europejskim Obserwatorium Południowym w Niemczech. 40 00:04:42,000 --> 00:04:47,000 Misja Hubble'a jest owocem międzynarodowej współpracy między NASA oraz Europejską Agencją Kosmiczną (ESA). Tłumaczenie: Przemysław Etz