1 00:00:00,000 --> 00:00:09,000 Kosmiczny Teleskop Hubble'a NASA/ESA po raz pierwszy odkrył cząsteczkę organiczną na planecie krążącej wokół innej gwiazdy. 2 00:00:09,000 --> 00:00:16,000 Ten przełom to ważny krok na drodze do poznania oznak życia na planecie poza Układem Słonecznym. 3 00:00:35,000 --> 00:00:37,000 To jest Hubblecast! 4 00:00:37,000 --> 00:00:41,000 Wiadomości i obrazy z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a NASA/ESA. 5 00:00:41,000 --> 00:00:46,000 Podróże w czasie i przestrzeni z naszym prowadzącym, Doktorem J, a.k.a. Dr Joe Liske. 6 00:00:47,000 --> 00:00:49,000 Witajcie w Hubblecast. 7 00:00:49,000 --> 00:00:59,000 W odcinku 12 informowaliśmy o odkryciu mgieł i czerwonych zachodów słońca na pozasłonecznej planecie HD 189733b. 8 00:00:59,000 --> 00:01:04,000 Teraz, nowe obserwacje tej samej planety wykonane przez Hubble'a 9 00:01:04,000 --> 00:01:08,000 wykazały, że atmosfera tej planety zawiera duże ilości metanu. 10 00:01:08,000 --> 00:01:12,000 Metan jest jednym z głównych składników gazu naturalnego. 11 00:01:12,000 --> 00:01:19,000 To pierwsze odkrycie cząsteczki organicznej na planecie poza naszym Układem Słonecznym. 12 00:01:23,000 --> 00:01:32,000 HD 189733b znajduje się w odległości 63 lat świetlnych, w gwiazdozbiorze Lisa (Vulpecula). 13 00:01:32,000 --> 00:01:38,000 Ta planeta jest masywna i gorąca, jest więc uważana za niesprzyjającą życiu. 14 00:01:38,000 --> 00:01:42,000 Jest to typ egzoplanety znany jako "gorący Jowisz" 15 00:01:42,000 --> 00:01:48,000 i leży tak blisko swej gwiazdy, że okrążenie orbity zajmuje jej zaledwie nieco ponad dwa dni. 16 00:01:48,000 --> 00:01:57,000 Odkrycia dokonano dzięki licznym obserwacjom w maju 2007 przy pomocy kamery i spektrometru NICMOS. 17 00:01:57,000 --> 00:02:02,000 Potwierdzają one też istnienie cząsteczek wody w atmosferze planety, 18 00:02:02,000 --> 00:02:07,000 co zostało odkryte wcześniej przez należący do NASA Kosmiczny Teleskop Spitzera w 2007r. 19 00:02:10,000 --> 00:02:14,000 W odpowiednich warunkach metan może grać kluczową rolę w prebiotycznej chemii - 20 00:02:14,000 --> 00:02:19,000 w reakcjach chemicznych niezbędnych do powstania życia w znanej nam formie. 21 00:02:19,000 --> 00:02:26,000 Na Ziemi, metan, zawierający wodór i węgiel, może być wytwarzany przez różne źródła. 22 00:02:26,000 --> 00:02:31,000 Od źródeł stworzonych przez człowieka, takich jak nieużytki lub produkt uboczny wytwarzania energii, 23 00:02:31,000 --> 00:02:38,000 po źródła naturalne takie jak termity, oceany, bagna, oraz zwierzęta hodowlane. 24 00:02:42,000 --> 00:02:48,000 Ale temperatura atmosfery tej gazowej planety to palące 900 stopni Celsjusza, 25 00:02:48,000 --> 00:02:53,000 jest więc niemożliwe aby istniało tam życie w znanej nam formie. 26 00:02:53,000 --> 00:02:57,000 Innymi słowy, jest mało prawdopodobne by żyły tam krowy. 27 00:02:57,000 --> 00:03:05,000 Zamiast tego, metan jest pewnie wytwarzany w złożonym procesie chemicznym w atmosferze której w pełni nie rozumiemy. 28 00:03:06,000 --> 00:03:11,000 Nowe pomiary są ważnym krokiem do celu jakim jest określenie warunków, 29 00:03:11,000 --> 00:03:19,000 takich jak temperatura, ciśnienie, wiatr, chmury, oraz chemia planety na której mogłoby istnieć życie. 30 00:03:19,000 --> 00:03:26,000 Dogodne ułożenie Ziemi, egzoplanety oraz jej gwiazdy umożliwia prowadzenie takich badań. 31 00:03:26,000 --> 00:03:31,000 Kiedy planeta porusza się przed swoją gwiazdą z naszego punktu widzenia 32 00:03:31,000 --> 00:03:38,000 wtedy niewielka ilość światła gwiazdy przechodzi przez atmosferę planety zanim zostanie uchwycona przez Hubble'a. 33 00:03:38,000 --> 00:03:44,000 W ten sposób, związki chemiczne w atmosferze planety mogą zostawić charakterystyczny ślad w świetle gwiazdy. 34 00:03:44,000 --> 00:03:48,000 Astronomowie mogą obserwować te ślady w spektrum gwiazdy. 35 00:03:51,000 --> 00:03:55,000 Analizując kolejne tysiące takich "śladów" w spektrum gwiazdy 36 00:03:55,000 --> 00:04:02,000 zostawianych przez różne związki chemiczne w atmosferze planety, astronomowie mogą odkryć jej skład. 37 00:04:02,000 --> 00:04:05,000 Odkrycie metanu było dla wielu zaskoczeniem. 38 00:04:05,000 --> 00:04:09,000 Astronomowie są też zaintrygowani ilością metanu wykrytego w atmosferze planety, 39 00:04:09,000 --> 00:04:12,000 o wiele większą niż zakładają jakiekolwiek teorie. 40 00:04:13,000 --> 00:04:18,000 Ostatecznym celem tego typu badań jest identyfikacja cząsteczek prebiotycznych w atmosferach 41 00:04:18,000 --> 00:04:22,000 planet leżących w "strefach życia" wokół innych gwiazd, czyli w strefie 42 00:04:22,000 --> 00:04:28,000 gdzie temperatury są odpowiednie by woda była w stanie płynnym i nie zamarzała ani nie wyparowywała. 43 00:04:28,000 --> 00:04:30,000 Kto wie czego jeszcze się dowiemy? 44 00:04:32,000 --> 00:04:35,000 Żegna was Dr J, prowadzący Hubblecast. 45 00:04:35,000 --> 00:04:40,000 Po raz kolejny przyroda przerosła nasze najśmielsze oczekiwania... 46 00:04:42,000 --> 00:04:46,000 Hubblecast jest produkowany przez ESA/Hubble w Europejskim Obserwatorium Południowym w Niemczech. 47 00:04:46,000 --> 00:04:52,000 Misja Hubble to projekt międzynarodowej współpracy między NASA i Europejską Agencją Kosmiczną. Tłumaczenie: Mariusz Herbich