1 00:00:00,000 --> 00:00:07,000 Po raz pierwszy w historii, należący do NASA/ESA, Teleskop Kosmiczny Hubble'a odkrył planetę pozasłoneczną metodą bezpośredniego obrazowania w zakresie światła widzialnego. 2 00:00:07,000 --> 00:00:18,000 Ten dziwny świat, bardzo oddalony od swojej macierzystej gwiazdy i otoczony olbrzymim pasem pyłu i gazu, może posiadać bardziej imponujące pierścienie, niż Saturn. 3 00:00:36,000 --> 00:00:37,000 To jest Hubblecast! 4 00:00:37,000 --> 00:00:41,000 Wiadomości i zdjęcia z, należącego do NASA/ESA, Teleskopu Kosmicznego Hubble'a. 5 00:00:41,000 --> 00:00:47,000 Podróżując poprzez czas i przestrzeń z naszym gospodarzem doktorem J., znanym również jako dr Joe Liske. 6 00:00:47,000 --> 00:00:50,000 Cześć i witajcie w kolejnym odcinku Hubblecast. 7 00:00:50,000 --> 00:00:57,000 Nasze ulubione orbitujące obserwatorium jest wciąż zapracowane, pomagając astronomom w badaniu pozasłonecznych planet — 8 00:00:57,000 --> 00:01:00,000 enigmatycznych światów okrążających gwiazdy inne, niż nasze Słońce. 9 00:01:00,000 --> 00:01:03,000 Hubble jeszcze raz sprawdził to, co wiecie. 10 00:01:03,000 --> 00:01:10,000 Kierując swój wzrok na gwiazdę Fomalhaut, dokonał kolejnego zdumiewającego odkrycia. 11 00:01:12,000 --> 00:01:17,000 Fomalhaut, widoczna z południowej półkuli, jest jedną z najjaśniejszych gwiazd na nocnym niebie. 12 00:01:17,000 --> 00:01:22,000 Znajduje się w odległości 25 lat świetlnych od Ziemi, a zatem dość blisko. 13 00:01:22,000 --> 00:01:27,000 Fomalhaut jest znacznie gorętsza niż nasze Słońce i 15 razy jaśniejsza. 14 00:01:27,000 --> 00:01:36,000 Świeci w wyniku spalania wodoru w tak zastraszającym tempie, że wypali się w ciągu zaledwie miliarda lat, co stanowi 10% długości życia naszej gwiazdy. 15 00:01:38,000 --> 00:01:45,000 Jednak jej najbardziej interesującą cechą, jest być może spory dysk otaczającego ją gazu, wyglądający jak pas życia. 16 00:01:45,000 --> 00:01:50,000 To właśnie ten pierścień, jako pierwszy zwrócił uwagę astronomów. 17 00:01:50,000 --> 00:01:55,000 Niezupełnie koncentruje się na Fomalhaut jak przewidywano, sugerując tym samym, że grawitacja innego ciała — 18 00:01:55,000 --> 00:01:58,000 być może planety — rozciąga jego kształt. 19 00:02:01,000 --> 00:02:05,000 I tak Hubble został wezwany do rozwikłania zagadki zniekształconego dysku. 20 00:02:05,000 --> 00:02:10,000 Co zadziwiające, zdjęcie wykonane przez Hubble'a rzeczywiście pokazuje planetę. 21 00:02:10,000 --> 00:02:17,000 Krąży ona wokół Fomalhaut w olbrzymiej odległości, stanowiącej odpowiednik blisko 10-krotnej odległości między Saturnem, a Słońcem. 22 00:02:17,000 --> 00:02:25,000 Na cześć macierzystej gwiazdy astronomowie nadali tej planecie niezwykle chwytliwą i przemawiającą do wyobraźni nazwę, 23 00:02:25,000 --> 00:02:27,000 Fomalhaut... b. 24 00:02:30,000 --> 00:02:32,000 Planety wokół innych gwiazd wykrywane były już wcześniej, 25 00:02:32,000 --> 00:02:35,000 jednak zazwyczaj pośrednio, poprzez poszukiwanie różnego rodzaju wskazówek, 26 00:02:35,000 --> 00:02:39,000 takich jak chybotliwy ruch gwiazdy, kiedy jest okrążana przez planetę, 27 00:02:39,000 --> 00:02:43,000 lub spadek jasności gwiazdy, kiedy planeta przechodzi przed nią. 28 00:02:44,000 --> 00:02:48,000 Tym razem Hubble dostarczył nam rzadkie, bezpośrednie zdjęcie planety pozasłonecznej, 29 00:02:48,000 --> 00:02:53,000 a co ważniejsze, pierwsze w zakresie światła widzialnego — czyli takiego, które widzą nasze oczy. 30 00:02:55,000 --> 00:03:00,000 Co zdumiewające, Hubble zdołał pstryknąć zdjęcie tej planety nie tylko raz, 31 00:03:00,000 --> 00:03:03,000 lecz dwukrotnie, w blisko dwuletnim odstępie czasu. 32 00:03:03,000 --> 00:03:11,000 Rzeczywista zdolność do ujrzenia tego samego punktu światła, przemieszczającego się wokół centralnej gwiazdy, stanowi wyraźny znak, że obiekt naprawdę znajduje się na orbicie 33 00:03:11,000 --> 00:03:15,000 i nie jest jedynie czymś, co może pojawić się w polu widzenia. 34 00:03:15,000 --> 00:03:21,000 Astronomowie obliczyli, że wykonanie pełnej orbity zajmuje tej planecie około 872 ziemskie lata. 35 00:03:21,000 --> 00:03:26,000 Obecnie wykonywanie zdjęć pozasłonecznych planet jest bardzo skomplikowanym zajęciem. 36 00:03:26,000 --> 00:03:30,000 Fomalhaut jest jedną z najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba. 37 00:03:30,000 --> 00:03:34,000 Dla porównania planeta jest jedynie bardzo odległym, bladym punkcikiem światła. 38 00:03:34,000 --> 00:03:40,000 Jego dojrzenie było jedynie możliwe, kiedy większość światła pochodzącego od gwiazdy została zablokowana, 39 00:03:40,000 --> 00:03:43,000 za pomocą przyrządu zwanego koronografem. 40 00:03:44,000 --> 00:03:49,000 Tak więc Hubble zdołał przejrzeć przez oślepiający blask i bezpośrednio dostrzegł planetę. 41 00:03:49,000 --> 00:03:53,000 Następnie zebrano wszelkie wskazówki, aby nakreślić obraz tego egzotycznego świata. 42 00:03:53,000 --> 00:03:58,000 Kształt dysku wskazuje, że planeta ma masę najwyżej trzykrotnie większą od Jowisza, 43 00:03:59,000 --> 00:04:05,000 zaś obserwacje pokazują, iż Fomalhaut jest znacznie jaśniejsza niż oczekiwano od obiektu tej wielkości. 44 00:04:05,000 --> 00:04:12,000 Mógł on posiadać olbrzymi system pierścieni, znacznie większy niż system Saturna, odbijający światło gwiazdy we wszystkich kierunkach. 45 00:04:12,000 --> 00:04:17,000 Pewnego dnia materiał w tych pierścieniach może nawet połączyć się, aby uformować księżyce. 46 00:04:19,000 --> 00:04:23,000 Niestety w najbliższym czasie nie udamy się z wizytą na Fomalhaut b. 47 00:04:23,000 --> 00:04:29,000 Chociaż, w kosmicznym sensie, jest dość blisko nas, statek kosmiczny wciąż potrzebowałby tysięcy lat, aby tam dotrzeć. 48 00:04:29,000 --> 00:04:32,000 Zatem cieszmy się, że mamy Hubble'a, który dostarcza nam kolejnych niesamowitych wrażeń — 49 00:04:32,000 --> 00:04:35,000 zapierające dech w piersiach zdjęcia i niesamowitą naukę. 50 00:04:35,000 --> 00:04:38,000 Tu dr J., wylogowuję się z Hubblecast. 51 00:04:38,000 --> 00:04:42,000 Jeszcze raz natura zaskoczyła nas, przekraczając nasze najśmielsze wyobrażenia. Tłumaczenie — Mirosław Wójcik.