1 00:00:02,000 --> 00:00:05,000 Οι εικόνες του Χαμπλ συχνά μοιάζουν με έργα τέχνης 2 00:00:05,000 --> 00:00:10,000 Όπως όμως ανακαλύψαμε στο επεισόδιο 59, η κύρια εργασία 3 00:00:10,000 --> 00:00:13,000 των αστρονόμων με το Χαμπλ δεν είναι φωτογραφική. 4 00:00:14,000 --> 00:00:20,000 Τα φάσματα - τα διαγράμματα κατανομής χρωμάτων σε μία παρατήρηση - 5 00:00:20,000 --> 00:00:23,000 αποτελούν ισχυρό εργαλείο για τη μελέτη του Σύμπαντος. 6 00:00:23,000 --> 00:00:26,000 Αλλά επειδή δε δείχνουν τόσο εντυπωσιακά 7 00:00:26,000 --> 00:00:29,000 συνήθως τα βλέπουν μόνο οι επιστήμονες. 8 00:00:47,000 --> 00:00:51,000 Επεισόδιο 63: Από το Μακρινό Παρελθόν - Χαμπλ και Τέχνη 9 00:00:53,000 --> 00:00:59,000 Για τους αστρονόμους τα φάσματα έχουν μία γοητεία ισοδύναμη με τις ομορφότερες εικόνες του Χαμπλ. 10 00:01:00,000 --> 00:01:05,000 Μπορεί να μην είναι τόσο ελκυστικά όσο οι εικόνες γαλαξιών και νεφελωμάτων, 11 00:01:05,000 --> 00:01:08,000 όμως για τον αστρονόμο Bob Fosbury 12 00:01:08,000 --> 00:01:11,000 και τον καλλιτέχνη Tim Otto Roth, 13 00:01:11,000 --> 00:01:14,000 μπορούν να αποτελέσουν έργα τέχνης. 14 00:01:15,000 --> 00:01:21,000 Πάντα σκέφτομαι τρόπους για να εξηγήσουμε τι κάνουν πραγματικά οι επιστήμονες 15 00:01:21,000 --> 00:01:28,000 και πώς κατέληξαν σε αυτή την εξελιγμένη γνώση για το Σύμπαν. 16 00:01:28,000 --> 00:01:31,000 Τα εργαλεία που χρησιμοποιούμε είναι βέβαια πολύπλοκα, 17 00:01:31,000 --> 00:01:34,000 και μερικές φορές παράγουν δεδομένα τα οποία 18 00:01:34,000 --> 00:01:38,000 δεν είναι όμορφα, ελκυστικά, ή εύκολα κατανοητά. 19 00:01:38,000 --> 00:01:47,000 Ένα από τα κύρια εργαλεία, που χρησιμοποιούν για πάρα πολλά χρόνια οι αστρονόμοι, είναι η φασματοσκοπία. 20 00:01:47,000 --> 00:01:51,000 Τα φάσματα βρίθουν πληροφοριών για έναν αστρονόμο, σαν εμένα, 21 00:01:51,000 --> 00:01:55,000 αλλά η πληροφορία αυτή δεν είναι προφανής για το μέσο θεατή. 22 00:01:56,000 --> 00:01:59,000 Οι Roth και Fosbury συνεργάστηκαν για να φτιάξουν ένα έργο τέχνης 23 00:01:59,000 --> 00:02:06,000 για τα παλαιότερα χρώματα του Σύμπαντος, χρησιμοποιώντας τα φάσματα μακρινών γαλαξιών από το Χάμπλ. 24 00:02:06,000 --> 00:02:17,000 Χρησιμοποιώντας ένα πράσινο λέιζερ, η κατασκευή του Roth προβάλει τα φάσματα μακρινών γαλαξιών και κβάζαρς του Χαμπλ σαν κινούμενο φωτεινό κύμα. 25 00:02:17,000 --> 00:02:21,000 Έχει εκτεθεί σε πολλές πόλεις της Ευρώπης και των ΗΠΑ 26 00:02:21,000 --> 00:02:25,000 κάνοντας πρεμιέρα στη Βενετία το 2010... 27 00:02:25,000 --> 00:02:31,000 ...και πιο πρόσφατα στο θόλο του Πλανηταρίου Hayden στη Νέα Υόρκη. 28 00:02:32,000 --> 00:02:36,000 Όμως γιατί ένας καλλιτέχνης ενδιαφέρεται να προβάλλει φάσματα; 29 00:02:37,000 --> 00:02:40,000 Νομίζω ότι το κοινό ελκύεται με κάποιο τρόπο από τη προβολή. 30 00:02:40,000 --> 00:02:44,000 Βλέπουν, ή μάλλον δημιουργούν ανθρωπομορφικούς συσχετισμούς 31 00:02:44,000 --> 00:02:49,000 Ίσως βλέπουν ένα εγκεφαλικό κύμα, ή ένα καρδιακό παλμό, 32 00:02:49,000 --> 00:02:55,000 κι έτσι σταματούν και ενδιαφέρονται, και αυτό είναι σημαντικό. 33 00:02:55,000 --> 00:03:00,000 Προβληματίζονται και αναρωτιούνται: "Τι συμβαίνει εκεί πέρα;" 34 00:03:05,000 --> 00:03:10,000 Ως αφηρημένος καλλιτέχνης, ο Roth ενδιαφέρεται για την ιδέα του χρώματος 35 00:03:10,000 --> 00:03:14,000 πώς αναπαράγεται και πώς αναπαριστάται 36 00:03:24,000 --> 00:03:30,000 Στο παρελθόν έχει εργαστεί με CCD - κυκλώματα όπως αυτά που καταγράφουν το φως στο Χαμπλ - 37 00:03:30,000 --> 00:03:36,000 και έχει χρησιμοποιήσει έγχρωμα εικονοστοιχεία από αστρονομικές παρατηρήσεις. 38 00:03:38,000 --> 00:03:41,000 Αυτό το έργο προχωρά ακόμη ένα βήμα: 39 00:03:41,000 --> 00:03:45,000 η προβολή χρησιμοποιεί μόνο το πράσινο χρώμα, 40 00:03:45,000 --> 00:03:48,000 όμως οι κορυφές και οι κοιλάδες στις γραμμές 41 00:03:48,000 --> 00:03:56,000 αντιστοιχούν σε χιλιάδες χρώματα από χιλιάδες από τα πιο μακρινά αντικείμενα που έχουν ποτέ παρατηρηθεί. 42 00:03:59,000 --> 00:04:04,000 Θα μπορούσε κανείς να δει αυτά τα σήματα και να κατανοήσει τι σημαίνουν πραγματικά; 43 00:04:04,000 --> 00:04:10,000 Θα μπορούσε. Βλέπουμε βασικά μία τυχαία επιλογή 1200 αντικειμένων 44 00:04:10,000 --> 00:04:17,000 κι έτσι δε θα μπορούσα να σας πω έτσι απλά από ποιο ακριβώς προέρχεται 45 00:04:17,000 --> 00:04:21,000 Αλλά εν γένει, αν βρεθούν εδώ μαζί μερικοί αστρονόμοι όπως εγώ 46 00:04:21,000 --> 00:04:23,000 σε μερικά λεπτά θα συζητούσαν λέγοντας, 47 00:04:23,000 --> 00:04:29,000 "Αυτή είναι μία γραμμή Η-άλφα, αυτό είναι υδρογόνο, αυτό άζωτο, βλέπω το μήκος κύματος". 48 00:04:30,000 --> 00:04:32,000 Ναι, μαθαίνω! 49 00:04:32,000 --> 00:04:36,000 Κάθε θέση αντιστοιχεί σε ένα στοιχείο. 50 00:04:37,000 --> 00:04:46,000 Είναι σημαντικό, νομίζω, για τη τέχνη να αντικατοπτρίζει ιδέες όπως το χρώμα και η εικόνα 51 00:04:46,000 --> 00:04:50,000 Αυτό κάνει η τέχνη τα τελευταία 500 χρόνια 52 00:04:51,000 --> 00:04:54,000 Υπήρξαν διάφορες τάσεις ακόμη και στον 20ο αιώνα 53 00:04:54,000 --> 00:04:57,000 έχουμε την αφηρημένη τέχνη, έχουμε ζωγραφική χρωματικών πεδίων, 54 00:04:57,000 --> 00:05:03,000 και κατά κάποιο τρόπο, το 'Από το Μακρινό Παρελθόν' τα συνδυάζει, 55 00:05:04,000 --> 00:05:10,000 εμφανίζοντας το χρώμα σε μία συμβατική, αλλά έντονα εννοιολογική προσέγγιση. 56 00:05:11,000 --> 00:05:15,000 Αυτό που βλέπετε είναι το καρδιοκτύπι του αρχέγονου Σύμπαντος 57 00:05:16,000 --> 00:05:21,000 Αυτή είναι μία πολύ πρώιμη χρωματική πληροφορία - είναι η αρχαιότερη πληροφορία χρώματος που έχουμε, 58 00:05:21,000 --> 00:05:27,000 είναι η αρχαιότερη πληροφορία φωτός που διαθέτουμε και έχει ταξιδέψει για δισεκατομμύρια έτη στο Σύμπαν 59 00:05:27,000 --> 00:05:30,000 και μας περιγράφει τις καταβολές του Σύμπαντος. 60 00:05:38,000 --> 00:05:41,000 Πιστεύω πως η αλληλεπίδραση τέχνης και επιστήμης είναι πολύ ενδιαφέρουσα, 61 00:05:41,000 --> 00:05:43,000 και διαρκώς προσπαθώ να τη κατανοήσω, 62 00:05:43,000 --> 00:05:48,000 όμως πιστεύω ότι η τέχνη έχει ένα τρόπο να προσεγγίζει τις θεμελιώδεις αρχές 63 00:05:48,000 --> 00:05:52,000 Εννοώ ότι η επιστήμη είναι ένας τρόπος να εξερευνήσουμε τις θεμελιώδεις αρχές 64 00:05:52,000 --> 00:05:58,000 κάνοντας παρατηρήσεις, κάνοντας υπολογισμούς, κατανοώντας το τρόπο λειτουργίας του Σύμπαντος. 65 00:05:58,000 --> 00:06:07,000 Για εμένα, η τέχνη προσθέτει ένα ακόμη πολύτιμο κανάλι επικοινωνίας στη συγκεκριμένη έρευνα 66 00:06:07,000 --> 00:06:12,000 για να παρουσιάσει θεμελιώδεις αρχές με τρόπο που αγγίζει το κοινό 67 00:06:12,000 --> 00:06:21,000 Και είναι ένας τρόπος να το κάνεις χωρίς να πρέπει να εξηγήσεις λεπτομερώς τι ακριβώς έχει γίνει 68 00:06:22,000 --> 00:06:28,000 Μπορείς να πεις, "Αυτό που βλέπετε έχει συλλεχθεί από ένα τηλεσκόπιο σε τροχιά, 69 00:06:28,000 --> 00:06:35,000 αποτελείται από φωτόνια που έφυγαν από γαλαξίες του νεαρού Σύμπαντος και τα οποία κατέγραψε. 70 00:06:35,000 --> 00:06:43,000 Έτσι βλέπουμε το πολύ μακρινό Σύμπαν και ότι συνέβαινε σε αυτό δισεκατομμύρια χρόνια πριν". 71 00:06:48,000 --> 00:06:51,000 Ευχαριστίες 72 00:06:57,000 --> 00:07:00,000 Χώροι έκθεσης 73 00:07:05,000 --> 00:07:09,000 Το Hubblecast είναι μία παραγωγή του ESA/Hubble στο Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο στη Γερμανία. 74 00:07:10,000 --> 00:07:14,000 Η αποστολή του Χαμπλ αποτελεί διεθνή συνεργασία μεταξύ της NASA και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος. 75 00:07:15,000 --> 00:07:18,000 www.spacetelescope.org 76 00:07:21,000 --> 00:07:24,000 Κείμενα: ESA/Hubble. Μετάφραση: Μανώλης Ζούλιας