1 00:00:00,836 --> 00:00:05,152 Вселената ја открива својата шареноликост. 2 00:00:05,852 --> 00:00:08,059 Иако вселенскиот телескоп Хабл може да види поголем дел 3 00:00:08,059 --> 00:00:10,683 од електромагнетниот спектар 4 00:00:10,858 --> 00:00:13,720 од ултра - виолетова до инфра - црвена 5 00:00:13,720 --> 00:00:18,006 сепак не може да го види целиот космички калеидоскоп. 6 00:00:18,922 --> 00:00:22,361 Затоа на астрономите им се потребни различни телескопи, 7 00:00:22,461 --> 00:00:25,092 како во Вселената, така и на Земјата, 8 00:00:25,092 --> 00:00:28,759 за да можат да го разоткријат тајните на Вселената... 9 00:00:29,517 --> 00:00:32,034 а Хабл игра клучна улога 10 00:00:32,034 --> 00:00:35,301 во оваа неопходна тимска работа. 11 00:00:53,167 --> 00:00:55,167 Вселената изгледа многу различно 12 00:00:55,167 --> 00:00:57,558 на светлина на различни бранови должини 13 00:00:57,650 --> 00:01:02,293 а многу научни прашања можат да бидат одговорени 14 00:01:02,293 --> 00:01:06,654 со проучување на објектите на одредени делови од спектарот. 15 00:01:08,752 --> 00:01:11,906 Современите телескопи се изградени со цел да се проучува 16 00:01:11,906 --> 00:01:14,586 точно утврден опсег на бранови должини 17 00:01:15,029 --> 00:01:18,101 мал дел од електромагнетниот спектар 18 00:01:18,151 --> 00:01:20,637 во кој овие телескопи се „експерти“. 19 00:01:21,515 --> 00:01:23,995 Со постоечката технологија 20 00:01:23,995 --> 00:01:26,939 ниту еден телескоп, ниту Хабл, 21 00:01:26,959 --> 00:01:29,322 може да „гледа“ на сите бранови должини. 22 00:01:30,312 --> 00:01:34,182 Единствено со користење на информации добиени од повеќе телескопи 23 00:01:34,182 --> 00:01:38,378 астрономите можат да ја проучуваат Вселената во најситниот детал. 24 00:01:40,286 --> 00:01:42,623 Историјата на создавањето на Вселената 25 00:01:42,623 --> 00:01:44,968 и хемиската структура на галаксиите 26 00:01:44,968 --> 00:01:48,288 се само две од многуте астрономски загатки 27 00:01:48,288 --> 00:01:51,688 кои научниците сакаат да ги одгатнат. 28 00:01:51,988 --> 00:01:54,601 Напредокот кон добивање на одговорите е возможен 29 00:01:54,601 --> 00:01:56,034 со мапирање на емисиите 30 00:01:56,034 --> 00:01:58,596 кои потекнуваат од сите клучни актери: 31 00:01:58,596 --> 00:02:01,209 ѕвездите, прашината и гасовите. 32 00:02:02,000 --> 00:02:05,898 Секој од нив остава различен траг на различни бранови должини. 33 00:02:07,779 --> 00:02:10,724 На пример, ист дел од Вселената 34 00:02:10,724 --> 00:02:13,216 кој го проучува Хабл може да се гледа 35 00:02:13,216 --> 00:02:15,353 со инструментите на 36 00:02:15,353 --> 00:02:18,010 вселенската опсерваторија Чандра. 37 00:02:21,353 --> 00:02:23,780 Хабл и Чандра работеле заедно 38 00:02:23,780 --> 00:02:25,855 во многу наврати во минатото. 39 00:02:25,865 --> 00:02:27,987 Пример за нивната соработка е оваа слика 40 00:02:27,987 --> 00:02:33,641 од спиралната галаксија ESO 137-001. 41 00:02:34,372 --> 00:02:36,187 Благодарение на придонесот на Хабл, 42 00:02:36,287 --> 00:02:40,327 ѕвездите и маглините од оваа галаксија станаа видливи. 43 00:02:40,594 --> 00:02:42,397 Чандра, од друга страна, 44 00:02:42,397 --> 00:02:45,047 може да ги покаже струите на топол гас, 45 00:02:45,047 --> 00:02:49,279 бидејќи истите се видливи само на рентген делот од спектарот. 46 00:02:55,200 --> 00:03:00,000 Хабл не само што соработува со други вселенски телескопи, 47 00:03:00,000 --> 00:03:03,296 туку соработува и телескопи кои се наоѓаат на Земјата - 48 00:03:03,621 --> 00:03:06,790 но за разлика од предноста која ја имаат вселенските телескопи 49 00:03:06,790 --> 00:03:10,014 во однос на отпорноста на атмосферски турбуленции, 50 00:03:10,070 --> 00:03:14,549 инструментите на Земјата можат постојано да бидат надградувани 51 00:03:14,599 --> 00:03:17,549 и често покажуваат поголемо поле на гледање. 52 00:03:18,428 --> 00:03:22,000 Добар пример е Многу Големиот Телескоп на ЕЅО 53 00:03:22,000 --> 00:03:26,481 на Серо Паранал во чилеанската пустина Атакама. 54 00:03:35,438 --> 00:03:39,199 Галактичкото јато Abell 2744 55 00:03:39,199 --> 00:03:41,825 - познато под прекарот Пандориното Јато - 56 00:03:41,975 --> 00:03:45,685 било набљудувано со овие две многу различни очи. 57 00:03:46,269 --> 00:03:50,033 Комбинираните податоци покажаа дека Пандориното Јато 58 00:03:50,033 --> 00:03:54,948 не е едно јато, туку резултат на групирање 59 00:03:54,948 --> 00:03:58,564 на најмалку 4 различни галактички јата. 60 00:03:59,359 --> 00:04:03,199 Многу барања за користење на телескопите се за последователно 61 00:04:03,199 --> 00:04:06,352 истражување: 62 00:04:07,752 --> 00:04:12,298 во 2015 година астрономите ги комбинирале постарите податоци добиени од Хабл 63 00:04:12,298 --> 00:04:16,577 со нови набљудувања од Многу Големиот Телескоп на ЕЅО. 64 00:04:17,372 --> 00:04:20,263 Вториот телескоп бил користен за откривање 65 00:04:20,263 --> 00:04:24,816 на некои претходно непознати структури во прашливиот диск 66 00:04:24,816 --> 00:04:29,591 кој се наоѓал околу соседната млада ѕвезда АУ Микроскоп 67 00:04:31,889 --> 00:04:35,133 Само на споредбата со постарите слики на Хабл 68 00:04:35,133 --> 00:04:38,121 направени од истиот објект, беше откриено 69 00:04:38,121 --> 00:04:41,528 дека карактеристиките на дискот не се промениле со текот на времето. 70 00:04:42,408 --> 00:04:46,296 Се покажало дека тие бранови всушност се движат 71 00:04:46,296 --> 00:04:48,271 - и тоа многу брзо - 72 00:04:48,271 --> 00:04:51,864 показател дека нешто необично се случува, 73 00:04:51,864 --> 00:04:55,969 до ден денешен. 74 00:04:59,137 --> 00:05:03,218 Во последните 20 години потрагата за егзо - планети 75 00:05:03,218 --> 00:05:05,815 станала клучно и многу големо 76 00:05:05,815 --> 00:05:07,754 поле на истражување во астрономијата; 77 00:05:08,576 --> 00:05:12,852 поле во кое речиси сите телескопи сакаат да остават свој впечаток. 78 00:05:15,414 --> 00:05:17,967 За оваа потрага, Хабл започнал да соработува 79 00:05:17,967 --> 00:05:20,894 со инфра - црвениот вселенски телескоп Спицер. 80 00:05:21,720 --> 00:05:25,856 Заеднички тие ја изработија најголемата компаративна студија 81 00:05:25,856 --> 00:05:30,356 на 10 егзо - планети со големина на Јупитер. 82 00:05:35,998 --> 00:05:39,145 Со повеќе набљудувања на нивните атмосфери 83 00:05:39,145 --> 00:05:42,000 на астрономите им беше овозможено да ги извлечат трагите 84 00:05:42,000 --> 00:05:44,407 на различни елементи и молекули 85 00:05:44,507 --> 00:05:46,473 - вклучително и на вода - 86 00:05:46,473 --> 00:05:49,077 и да ги разграничат облачните 87 00:05:49,077 --> 00:05:51,881 и егзо - планетите без облаци. 88 00:05:57,785 --> 00:06:00,945 Понекогаш, повеќе од два телескопи треба да 89 00:06:00,945 --> 00:06:04,003 работат заедно за да постигнат заедничка цел. 90 00:06:04,554 --> 00:06:08,042 За да се видат почетните стадиуми на една масивна галаксија 91 00:06:08,042 --> 00:06:11,650 на формирањето во младата Вселена, астрономите користеле 92 00:06:11,650 --> 00:06:14,184 четири големи телескопи: 93 00:06:14,184 --> 00:06:15,074 Хабл, 94 00:06:15,074 --> 00:06:16,099 Спицер, 95 00:06:16,099 --> 00:06:18,668 Вселенската Опсерваторија Хершел на Европската Вселенска Агенција 96 00:06:18,768 --> 00:06:21,837 и Опсерваторијата Кек во Хаваи. 97 00:06:25,577 --> 00:06:29,032 Заедно, овие четири телексопи го следеле раниот развој 98 00:06:29,032 --> 00:06:34,471 на галактичкиот џин како што изгледал пред 11 милијарди години, 99 00:06:34,471 --> 00:06:38,109 на три милијарди години по Големата Експлозија. 100 00:06:40,867 --> 00:06:44,529 Следниот голем партнер на Хабл ќе биде идниот 101 00:06:44,529 --> 00:06:49,186 вселенски телескоп Џејмс Веб на НАСА, ЕВА и Канадската Вселенска Агенција. 102 00:06:49,386 --> 00:06:52,995 Тој е закажан да биде лансиран во 2018 година. 103 00:06:54,776 --> 00:06:57,513 За разлика од Хабл кој може да „гледа“ на ултра - виолетова, оптичка, 104 00:06:57,513 --> 00:06:59,726 и на неколку од инфра - црвените бранови должини, 105 00:06:59,926 --> 00:07:03,520 Џемјс Веб е специјализиран само за инфра - црвена. 106 00:07:03,520 --> 00:07:05,955 Со оваа негова способност тој ќе биде 107 00:07:05,955 --> 00:07:08,503 комплементарен на Хабл. 108 00:07:09,532 --> 00:07:11,723 Заедно тие ќе напишаат ново поглавје 109 00:07:11,723 --> 00:07:16,071 во приказната за успешна телескопска соработка.