1 00:00:02,000 --> 00:00:07,000 Grupa astronomów zaobserwowała coś 3,2 mld lat świetlnych od Ziemi, 2 00:00:07,000 --> 00:00:10,000 coś, czego absolutnie nie spodziewali się zobaczyć. 3 00:00:24,000 --> 00:00:26,000 To jest Hubblecast! 4 00:00:26,000 --> 00:00:35,000 Nowości i zdjęcia z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a. Podróż przez czas i przestrzeń wraz z Doktorem J. 5 00:00:38,000 --> 00:00:42,000 Obecnie we Wszechświecie wokół nas jest wiele galaktyk o różnych kształtach i rozmiarach. 6 00:00:43,000 --> 00:00:49,000 Prawie połowa to ubogie w gaz galaktyki o kształtach eliptycznych, w których obecnie powstaje niewiele gwiazd, 7 00:00:49,000 --> 00:00:57,000 a drugą połowę stanowią bogate w gaz galaktyki spiralne i nieregularne z dużą aktywnością gwiazdotwórczą. 8 00:00:57,000 --> 00:01:04,000 Obserwacje pokazują, że ubogie w gaz galaktyki najczęściej występują w pobliżu centrów bogatych gromad galaktyk, 9 00:01:04,000 --> 00:01:08,000 a spiralne spędzają większość swojego życia samotnie. 10 00:01:09,000 --> 00:01:14,000 Jednak obserwacje głębokiego i bardzo odległego Wszechświata pokazują także, że 11 00:01:14,000 --> 00:01:19,000 gdy Kosmos miał prawie połowę obecnego wieku, sprawy wyglądały inaczej. 12 00:01:19,000 --> 00:01:24,000 Wtedy zaledwie jedna na dziesięć galaktyk była uboga w gaz. 13 00:01:24,000 --> 00:01:29,000 Pytanie zatem skąd wywodzą się dzisiejsze galaktyki ubogie w gaz? 14 00:01:29,000 --> 00:01:33,000 Najwyraźniej musi istnieć jakiś proces transformacji, 15 00:01:33,000 --> 00:01:41,000 ale ponieważ ewolucja galaktyk zajmuje miliardy lat, astronomowie nie mogli do tej pory zobaczyć tego "na żywo". 16 00:01:43,000 --> 00:01:50,000 Nowe obserwacje Hubble'a, dokonane przez międzynarodowy zespół, którym kierował Luca Cortese z Cardiff University (Wielka Brytania), 17 00:01:50,000 --> 00:01:54,000 dostarczyły jednego z najlepszych przykładów tego rodzaju metamorfozy. 18 00:01:56,000 --> 00:02:05,000 "Badaliśmy gromadę Abell 2667 i odkryliśmy, że galaktyka spada na centrum gromady 19 00:02:05,000 --> 00:02:08,000 z prędkością około 3,5 mln km/h." 20 00:02:09,000 --> 00:02:19,000 Olbrzymie pole grawitacyjne Abell 2667 jest wytwarzane przez ciemną materię, gorący gaz i setki galaktyk. 21 00:02:21,000 --> 00:02:29,000 Gdy galaktyka porusza się przez gromadę, jej gaz i gwiazdy są odrywane przez gorącą plazmę, 22 00:02:29,000 --> 00:02:33,000 która może osiągać temperatury od 10 do 100 mln stopni. 23 00:02:33,000 --> 00:02:39,000 Do tego destrukcyjnego procesu dokładają się siły pływowe wywierane przez gromadę. 24 00:02:39,000 --> 00:02:45,000 To tak jak siły pływowe Księżyca i Słońca powodujące przypływy i odpływy w oceanach na Ziemi. 25 00:02:46,000 --> 00:02:58,000 Oba procesy - siły pływowe oraz "zrywanie ciśnieniowe" wynikające z działania gorącego gazu przypominają to co wpływa na komety w Układzie Słonecznym. 26 00:02:58,000 --> 00:03:04,000 Z tego powodu naukowcy nazywają czasem te nietypową spiralę z ogonem "galaktyką kometarną". 27 00:03:05,000 --> 00:03:12,000 "Widzimy unikalną galaktykę, która została przekształcona z powodu swojego spadku na centrum gromady." 28 00:03:12,000 --> 00:03:22,000 "A dokładniej, widzimy rodzaj galaktyki spiralnej z dużą ilością gazu oraz ślady niebieskich, formujących się gwiazd" 29 00:03:22,000 --> 00:03:31,000 "Wokół gwiazd jest trochę gazu wysysanego przez różne siły." 30 00:03:32,000 --> 00:03:40,000 Następnie miliony bezdomnych gwiazd są zabierane ze swojej matczynej galaktyki, co doprowadzi do jej przedwczesnego zestarzenia się. 31 00:03:42,000 --> 00:03:48,000 Mimo że masa galaktyki jest nieco większa niż Drogi Mlecznej, straci ona cały swój gaz i pył, 32 00:03:48,000 --> 00:03:57,000 a więc szanse na tworzenie w przyszłości nowych gwiazd. Prawdopodobnie stanie się ubogą w gaz galaktyką ze starą populacją czerwonych gwiazd. 33 00:03:58,000 --> 00:04:05,000 Jednak w trakcie całej tej destrukcji silne siły pływowe wzbudziły intensywne procesy narodzin gwiazd. 34 00:04:05,000 --> 00:04:12,000 Ostre oczy Hubble'a wychwyciły spektakularne efekty od ogromnej masy Abell 2667. 35 00:04:12,000 --> 00:04:19,000 Gigantyczny niebieski łuk widoczny obok centrum jest powiększonym i zniekształconym obrazem odległej galaktyki tła 36 00:04:19,000 --> 00:04:25,000 widziany przez soczewkę grawitacyjną powstałą na skutek olbrzymiej koncentracji masy w gromadzie. 37 00:04:25,000 --> 00:04:34,000 W centrum gromady widać inną rzadką cechę: żywe niebieskie światło od milionów gwiazd utworzonych w tzw. chłodnym przepływie. 38 00:04:34,000 --> 00:04:41,000 Część gorącego gazu ochładza się we włóknistych strukturach gdy spada na jądro gromady, 39 00:04:41,000 --> 00:04:45,000 powodując narodziny wielu jasnych, niebieskich gwiazd rozświetlających swoje otoczenie. 40 00:04:45,000 --> 00:04:49,000 To prawdopodobnie najlepsze jak dotąd zdjęcie tego zjawiska. 41 00:04:51,000 --> 00:04:59,000 Dzięki połączeniu obrazów widzialnego, podczerwonego i rentgenowskiego z Hubble'a, Spitzera, Chadry, VLT i Kecka 42 00:04:59,000 --> 00:05:04,000 możemy zobaczyć, że odkrycie daje nowy wkład w obraz 43 00:05:04,000 --> 00:05:10,000 galaktyk powoli kształtowanych przez potężne oddziaływania ze środowiskiem gromady. 44 00:05:10,000 --> 00:05:17,000 Chociaż na pewno czeka nas jeszcze wiele odkryć, przedstawione tutaj rzuciło nowe światło na tajemniczą naturę tego obrazu 45 00:05:17,000 --> 00:05:21,000 i ukazało część ukrytych cudów. 46 00:05:23,000 --> 00:05:26,000 Tutaj Dr J. Końcę hubblecast. 47 00:05:26,000 --> 00:05:31,000 Po raz kolejny natura przeszła nasze najśmielsze wyobrażenia... 48 00:05:32,000 --> 00:05:37,000 Hubblecast został wyprodukowany przez ESA/Hubble w Europejskim Obserwatorium Południowym (ESO) w Niemczech. 49 00:05:37,000 --> 00:05:40,000 Kosmiczny Teleskop Hubble'a to misja NASA oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA). Tłumaczenie: Krzysztof Czart.