1 00:00:00,000 --> 00:00:06,000 W maju 2009 roku astronauci z promu kosmicznego po raz ostatni odwiedzą Kosmiczny Teleskopo Hubble'a. 2 00:00:06,000 --> 00:00:11,000 W pięciu śmiałych spacerach kosmicznych, unowocześnią instrumenty Hubble'a, 3 00:00:11,000 --> 00:00:18,000 pozwalając mu kontynuować dokonywanie znaczących naukowych odkryć do późnych lat następnej dekady. 4 00:00:37,000 --> 00:00:38,000 To jest Hubblecast! 5 00:00:38,000 --> 00:00:42,000 Wiadomości i zdjęcia z, należącego do NASA/ESA, Teleskopu Kosmicznego Hubble'a. 6 00:00:42,000 --> 00:00:48,000 Podróżując poprzez czas i przestrzeń z naszym gospodarzem doktorem J., znanym również jako dr Joe Liske. 7 00:00:48,000 --> 00:00:54,000 Dla naukowców oraz opinii publicznej, podobnie jak dla NASA/ESA, Kosmiczny Teleskop Hubble'a jest ikoną naukowego postępu. 8 00:00:54,000 --> 00:00:58,000 Chociaż, na przestrzeni lat, na orbicie zostało umieszczonych ponad 100 kosmicznych obserwatoriów, 9 00:00:58,000 --> 00:01:00,000 Hubble pozostaje najlepiej znanym. 10 00:01:00,000 --> 00:01:05,000 Historia jego sukcesu jest oparta na zdumiewających naukowych wynikach i oszałamiających zdjęciach. 11 00:01:05,000 --> 00:01:11,000 Jednak większość z tego możliwa była tylko dlatego, ponieważ, raz na jakiś czas, astronauci udawali się w kosmos i składali wizytę Hubble'owi. 12 00:01:11,000 --> 00:01:14,000 Witajcie w Hubblecast! 13 00:01:14,000 --> 00:01:20,000 Prawdę mówiąc jestem dość podekscytowany, ponieważ dziś przyjrzymy się piątej - i ostatniej - misji serwisowej Hubble'a. 14 00:01:21,000 --> 00:01:26,000 Należący do NASA/ESA Kosmiczny Teleskop Hubble'a jest niezwykłym osiągnięciem inżynierii, 15 00:01:26,000 --> 00:01:31,000 które umożliwia naukowcom uzyskiwać oszałamiające rezultaty, uwielbiane przez wszystkich. 16 00:01:31,000 --> 00:01:36,000 Od samego początku konstrukcja Hubble'a pozwalała na wymianę poszczególnych przyrządów na przestrzeni czasu, 17 00:01:36,000 --> 00:01:41,000 kiedy tylko naukowcy na ziemi opracowali nowe, potężniejsze instrumenty. 18 00:01:41,000 --> 00:01:49,000 Obecnie zespół astronautów jest w trakcie ostatniej podróży do Hubble'a, aby poddać go przeglądowi techniczny z okazji wykonania 100 000 okrążeń Ziemi. 19 00:01:49,000 --> 00:01:52,000 To jest piąta misja serwisowa do Hubble'a. 20 00:01:52,000 --> 00:01:55,000 Pierwsza miała miejsce w 1993 roku, kiedy 21 00:01:55,000 --> 00:02:01,000 w serii, stanowiących punkt zwrotny w historii, spacerów kosmicznych astronauci poprawili krótkowzroczny wzrok Hubble'a. 22 00:02:01,000 --> 00:02:11,000 Trzy kolejne misje, w 1997, 1999 oraz 2002 roku, polegały na zastąpieniu różnych przyrządów i podzespołów Hubble'a. 23 00:02:13,000 --> 00:02:17,000 Ta piąta misja serwisowa składa się z dwóch głównych części: 24 00:02:17,000 --> 00:02:24,000 Pierwszą jest instalacja dwóch nowych przyrządów, a drugą naprawa dwóch przyrządów, które już są na pokładzie Hubble'a: 25 00:02:24,000 --> 00:02:27,000 kamery ACS oraz spektrografu STIS. 26 00:02:27,000 --> 00:02:33,000 Pierwszy z nowych przyrządów, Kamera Szerokokątna 3, to zasadniczo ulepszona kamera cyfrowa – 27 00:02:33,000 --> 00:02:37,000 po prostu podobna do tych, z których ja oraz wy korzystamy do wykonania naszych fotografii z wakacji, 28 00:02:37,000 --> 00:02:44,000 z tą różnicą, że ta kamera może poszczycić się 16-megapixelową matrycą, potrafi prowadzić obserwacje w ultrafiolecie, pracować w zakresie światła widzialnego i podczerwieni, 29 00:02:44,000 --> 00:02:47,000 a przy tym jej waga sięga kilkuset kilogramów! 30 00:02:49,000 --> 00:02:53,000 Drugim z nowych przyrządów jest tzw. Cosmic Origins Spectrograph, który będzie pracował w ultrafiolecie. 31 00:02:53,000 --> 00:02:57,000 W przeciwieństwie do kamer, spektrograf nie wykonuje zdjęć — 32 00:02:57,000 --> 00:03:03,000 zamiast tego rozbija światło na jego składowe kolory, aby ukazać jego spektrum, trochę podobnie jak tęcza. 33 00:03:05,000 --> 00:03:09,000 Ponieważ nowa Szerokokątna Kamera 3 fotografuje w wielu kolorach — 34 00:03:09,000 --> 00:03:17,000 co czyni ją pierwszym panchromatycznym przyrządem na Hubble'u - możemy się wiele nauczyć się o składzie odległych obiektów. 35 00:03:17,000 --> 00:03:21,000 Światło ultrafioletowe ujawnia młode, gorące, jasno świecące gwiazdy, 36 00:03:21,000 --> 00:03:29,000 żółte światło ukazuje obłoki wodorowego gazu, zaś światło czerwone odkrywa żarzące się pozostałości starszych gwiazd. 37 00:03:29,000 --> 00:03:32,000 Poprzez połączenie zdjęć wykonanych w każdym kolorze, 38 00:03:32,000 --> 00:03:38,000 astronomowie mogą ujrzeć wewnętrzną strukturę galaktyk i zacząć uczyć się, jak ulega zmianie na przestrzeni czasu. 39 00:03:38,000 --> 00:03:43,000 Młoda protogalaktyka we wczesnym Wszechświecie świeci jasno w ultrafiolecie. 40 00:03:43,000 --> 00:03:47,000 To światło podróżuje przez 13 miliardów lat, aby do nas dotrzeć, 41 00:03:47,000 --> 00:03:52,000 a w tym czasie ulega przesunięciu do czerwonej i bliskiej podczerwieni części spektrum 42 00:03:52,000 --> 00:03:56,000 oraz pozwala astronomom zobaczyć galaktyki we wczesnym etapie ich rozwoju. 43 00:03:56,000 --> 00:04:00,000 Nowy, potężny spektrograf kosmicznych początków (Cosmic Origins Spectrograph), 44 00:04:00,000 --> 00:04:06,000 COS, będzie badał gaz występujący pomiędzy galaktykami, aby dowiedzieć się więcej o ich chemicznym składzie 45 00:04:06,000 --> 00:04:08,000 oraz wczesnym etapie rozwoju gwiazd we Wszechświecie. 46 00:04:08,000 --> 00:04:15,000 Spektrograf będzie realizował to zadanie przyglądając się jak absorbowane jest światło z bardzo odległych kwazarów, kiedy przechodzi przez gaz. 47 00:04:15,000 --> 00:04:20,000 Bliżej domu, ten usprawniony spektrograf może także wykrywać młode gwiazdy, 48 00:04:20,000 --> 00:04:26,000 rozgrzane bardziej niż nasze Słońce, osadzone w gęstych obłokach pyłu, które dają początek ich narodzinom, 49 00:04:26,000 --> 00:04:29,000 wyjaśniając zjawisko powstawania gwiazdy. 50 00:04:30,000 --> 00:04:35,000 Drugie zadanie misji będzie dużym wyzwaniem dla astronautów. 51 00:04:35,000 --> 00:04:38,000 Muszą naprawić dwa przyrządy, które już są na pokładzie Hubble'a, 52 00:04:38,000 --> 00:04:41,000 ale od jakiegoś czasu nie funkcjonowały poprawnie. 53 00:04:41,000 --> 00:04:46,000 Problem w tym, że te instrumenty nie były zaprojektowane do jakichkolwiek napraw w przestrzeni kosmicznej! 54 00:04:46,000 --> 00:04:52,000 To zaś oznacza, iż kilku bardzo mądrych ludzi musiało wynaleźć nowe, zręczne narzędzia, aby pomóc astronautom w przeprowadzeniu naprawy. 55 00:04:52,000 --> 00:04:57,000 Drugim problem jest to, że w rzeczywistości nie jest łatwo odgrywać elektryka w kosmosie. 56 00:04:57,000 --> 00:05:00,000 Astronauci noszą naprawdę grube rękawice. 57 00:05:00,000 --> 00:05:05,000 Dla nich, jakiekolwiek zadanie to jak próba obrania jajka w naprawdę grubych rękawicach do piekarnika. 58 00:05:10,000 --> 00:05:12,000 ... bez nich, będzie nawet jeszcze trudniej. 59 00:05:12,000 --> 00:05:17,000 Będą musieli, na przykład, odkręcić ponad sto śrub, nie gubiąc ani jednej. 60 00:05:17,000 --> 00:05:20,000 Jestem pewien, że wykonają tą pracę lepiej, niż ja... 61 00:05:21,000 --> 00:05:25,000 Naprawiony przyrząd STIS uzyska widma promieniowania z obiektów – 62 00:05:25,000 --> 00:05:29,000 ale o różnej długości fali dla nowego przyrządu COS. 63 00:05:29,000 --> 00:05:36,000 Po raz pierwszy naukowcy będą w stanie zobaczyć jednocześnie widma z całego zakresu długości fal. 64 00:05:36,000 --> 00:05:40,000 Nawet po zamontowaniu nowej szerokokątnej kamery, 65 00:05:40,000 --> 00:05:46,000 naprawiony instrument ASC pozostanie najbardziej czułym przyrządem Hubble'a w zakresie światła widzialnego. 66 00:05:46,000 --> 00:05:53,000 Wciąż będzie wykonywał olśniewające zdjęcia i pomagał naukowcom odkrywać tajemnice Wszechświata. 67 00:05:53,000 --> 00:05:57,000 Dodatkowo, oprócz pracy związanej z przyrządami, również sam Hubble przejdzie przegląd techniczny. 68 00:05:57,000 --> 00:06:00,000 Podobnie jak wasze samochody, po wykonaniu 100 000 okrążeń Ziemi, 69 00:06:00,000 --> 00:06:04,000 Hubble wymaga działań będących odpowiednikami wymiany oleju czy zestawu nowych opon. 70 00:06:04,000 --> 00:06:11,000 Astronauci odbędą dodatkowe spacery kosmiczne, aby wymienić niektóre części, co, przy odrobinie szczęścia, utrzyma Hubble'a w locie do późnych lat następnej dekady. 71 00:06:11,000 --> 00:06:19,000 Ponadto przymocują również specjalny mechanizm, który pozwoli przyszłym zrobotyzowanym statkom kosmicznym dokować do Hubble'a, w celu skierowania go na spokojne, 72 00:06:19,000 --> 00:06:23,000 ostateczne miejsce spoczynku w oceanie, kiedy w końcu nadejdzie jego czas. 73 00:06:24,000 --> 00:06:26,000 Usprawnienia systemów naprowadzania i zasilania tchną w Hubble'a nowe życie. 74 00:06:26,000 --> 00:06:36,000 Odmłodzony Hubble pozwoli astronomom kontynuować dokonywanie znaczących odkryć przez wiele nadchodzących lat. 75 00:06:46,000 --> 00:06:47,000 Imponujące, nieprawdaż? 76 00:06:47,000 --> 00:06:50,000 Wygląda na to, że ta misja serwisowa uczyni Hubble'a lepszym, niż kiedykolwiek. 77 00:06:50,000 --> 00:06:56,000 Z niecierpliwością oczekuję na przedstawienie wam, w późniejszym czasie tego roku, ekscytujących odkryć dokonanych za pomocą tych instrumentów. 78 00:06:56,000 --> 00:07:01,000 Wypatrujcie aktualizacji w misjach serwisowych na naszej stronie internetowej spacetelescope.org. 79 00:07:01,000 --> 00:07:04,000 Tu dr J., wylogowuję się z Hubblecast. 80 00:07:04,000 --> 00:07:08,000 Jeszcze raz natura zaskoczyła nas, przekraczając nasze najśmielsze wyobrażenia. Tłumaczenie – Mirosław Wójcik.