1 00:00:03,000 --> 00:00:04,800 De NASA/ESA Hubble ruimtetelescoop 2 00:00:04,800 --> 00:00:07,500 met een beetje hulp van een amateur-astronoom, 3 00:00:07,500 --> 00:00:13,500 heeft één van de mooiste opnames opgeleverd van een jet van dichtbij gelegen sterrenstelsel Messier 106, 4 00:00:13,500 --> 00:00:17,000 een treffend spiraalstelsel met een aantal geheimen.. 5 00:00:25,000 --> 00:00:31,000 Hubblecast, gepresenteerd door: de ESA (European Space Agency), en de NASA. 6 00:00:34,000 --> 00:00:38,700 Hubblecast episode 62: Een spiraalstelsel met een geheim. 7 00:00:40,000 --> 00:00:43,000 Gepositioneerd op iets meer dan 20 miljoen lichtjaar afstand 8 00:00:43,000 --> 00:00:46,000 - praktisch, een buurman bij kosmische standaarden- 9 00:00:46,000 --> 00:00:52,000 is Messier 106 één van de spiraalstelsels die het helderst en zich meest dicht bij onze Melkweg bevindt. 10 00:00:52,000 --> 00:00:55,000 Hoewel deze niet erg uniek lijkt 11 00:00:55,000 --> 00:00:58,500 lieten sommige van zijn eigenschappen astronomen jarenlang perplex doen staan. 12 00:01:00,500 --> 00:01:05,000 Messier 106 heeft een supermassief zwart gat in zijn centrum. 12 00:01:05,000 --> 00:01:07,000 Ofschoon dit voor de meest sterrenstelsels het geval is, 13 00:01:07,000 --> 00:01:11,000 is dit zwart gat bijzonder actief en hongerig, 14 00:01:11,000 --> 00:01:14,000 en slurpt het nabij gelegen materiaal op in een enorm tempo. 15 00:01:20,000 --> 00:01:22,500 De bodemloze honger van dit enorme zwarte gat 16 00:01:22,500 --> 00:01:26,000 veroorzaakt veel van dit sterrenstelsel's ongewone gedrag. 17 00:01:27,000 --> 00:01:31,000 Messier 106 lijkt een krachtig te stralen vanuit zijn centrum 18 00:01:31,000 --> 00:01:34,000 zoals we dat gewoonlijk niet zien in onze Melkweg. 19 00:01:34,000 --> 00:01:38,000 Dit wordt veroorzaakt door het zeer actieve zwarte gat in het centrum van het sterrenstelsel 20 00:01:38,000 --> 00:01:41,000 dat geweldadig gas en sterrenstof naar binnen trekt. 21 00:01:41,000 --> 00:01:47,000 Dit materiaal wordt zo heet, dat het microwaves en X-rays uitstraalt. 22 00:01:53,000 --> 00:01:58,000 Toch is deze straling niet het meest intrigerende kenmerk van dit spiraalstelsel. 23 00:01:58,500 --> 00:02:02,000 Deze afbeelding laat een ander niet-zo-verborgen geheim van het sterrenstelsel: 24 00:02:02,000 --> 00:02:06,000 naast zijn twee reguliere spiraalarmen vol sterren, 25 00:02:06,000 --> 00:02:10,000 schijnt het er nog twee te hebben bestaande uit heet, gloeiend gas. 26 00:02:15,000 --> 00:02:19,500 Hoewel deze spookachtige extra armen al decennia bekend zijn, 27 00:02:19,500 --> 00:02:24,000 waren astronomen er onzeker van hoe ze zich hadden gevormd - tot voor kort dan. 28 00:02:26,000 --> 00:02:31,000 En opnieuw is de schuldige Messier 106's zwarte gat. 29 00:02:31,500 --> 00:02:34,000 De extra spiraalarmen zijn gebieden met gas 30 00:02:34,000 --> 00:02:38,000 die verhit zijn tot verschroeiende temperaturen van miljoenen graden. 31 00:02:39,000 --> 00:02:43,000 Als er materie rondcirkelt en heter wordt in het centrum van het sterrenstelsel 32 00:02:43,000 --> 00:02:48,000 veroorzaakt de turbulente beweging jets van materiaal dat naar buiten wordt geschoten. 33 00:02:48,000 --> 00:02:52,000 Onderweg verspreiden en verhitten deze jets het gas. 34 00:02:52,000 --> 00:02:56,000 waardoor het gas met hogere dichtheid zich rond het centrum van het sterrenstelsel concentreert. 35 00:02:56,000 --> 00:03:01,000 Dit gas is compact en strak bijen gebonden, waardoor het blijft ongeveer recht blijft. 36 00:03:01,000 --> 00:03:05,000 Maar het lossere gas meer aan de buitenkant wordt van de jets weggeblazen, 37 00:03:05,000 --> 00:03:08,500 zodat die van het galactische vlak naar buiten wegdraait, 38 00:03:08,500 --> 00:03:12,500 en zo de gebogen, rode armen maakt, die de afbeelding toont. 39 00:03:15,000 --> 00:03:20,000 Deze 'extra' armen zijn erg ongewoon, en creëert enigszins een puzzel. 40 00:03:20,000 --> 00:03:23,000 Galactische jets zijn eigenlijk vrij normaal. 41 00:03:23,500 --> 00:03:25,500 En het zijn niet allen spiraalstelsels die jets tonen: 42 00:03:25,500 --> 00:03:30,000 elliptische sterrenstelsels doen dat ook, zoals de spectaculaire radiojets 43 00:03:30,000 --> 00:03:34,000 die te zien zijn rond nabij gelegen sterrenstelsels Hercules A en Centaurus A. 44 00:03:34,000 --> 00:03:39,000 En toch, geen van deze toont de kenmerken van Messier 106. 45 00:03:44,000 --> 00:03:47,000 Een deel van het uiterlijk van deze afbeelding van Messier 106 46 00:03:47,000 --> 00:03:50,000 hebben we dankzij de inzet van amateur-astronoom Robert Gendler. 47 00:03:50,000 --> 00:03:55,500 Tezamen met Hubble, stelt deze data ons in staat het chaotische centrum van dit sterrenstelsel 48 00:03:55,500 --> 00:03:59,000 en haar mysterieuze structuur, te visualiseren, beter dan ooit tevoren. 49 00:04:03,000 --> 00:04:07,000 Hubblecast wordt geproduceerd door ESA/Hubble, in het Europese Zuidelijke Observatorium in Duitsland. 50 00:04:08,000 --> 00:04:12,000 De Hubble missie is een internationaal samenwerkingsproject tussen NASA en de European Space Agency (ESA). 51 00:04:20,800 --> 00:04:24,600 Transcriptie door ESA/Hubble. Vertaling M.Smit. 52 00:04:37,000 --> 00:04:41,000 Nu dat u meer weet over Hubble (in de ruimte), kunt u ook zorgen dat u op de hoogte komt van het laatste nieuws over de telescopen (op aarde): 53 00:04:41,000 --> 00:04:49,500 De 'ESOcast' brengt u het meest interessante onder aandacht van het Europese Zuideljike Observatorium met zijn krachtige telescopen, dat waarneemt hoog op het Chileense Andesgebergte; 54 00:04:49,500 --> 00:04:54,000 daar op het zuidelijke halfrond waar zich de beste lokaties bevinden om astronomische waarnemingen te doen.