1 00:00:00,000 --> 00:00:06,000 Żyjemy we Wszechświecie o niewyobrażalnej skali i niepojętego piękna. 2 00:00:06,000 --> 00:00:14,000 W jaki sposób światło gwiazd, galaktyk i mgławic jest przekształcane w widowiskowe obrazy które inspirują nas od lat? 3 00:00:37,000 --> 00:00:39,000 To jest Hubblecast! 4 00:00:39,000 --> 00:00:48,000 Wiadomości i obrazy z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a NASA/ESA. Podróże w czasie i przestrzeni wraz z naszym prowadzącym dr J. a.k.a Joe Liske. 5 00:00:49,000 --> 00:00:51,000 Witajcie w Hubblecast! 6 00:00:51,000 --> 00:00:55,000 Czy kiedykolwiek patrząc na piękne zdjęcia z Hubble'a zastanawiacie się jak zostały wykonane? 7 00:00:55,000 --> 00:00:59,000 Co dokładnie dzieje się kiedy nikłe światło odległych obiektów jest uchwycone przez Hubble'a? 8 00:00:59,000 --> 00:01:08,000 Jak te kosmiczne fotony są uchwycone w przestrzeni i przekształcone we wspaniałe obrazy na ekranie waszych komputerów? 9 00:01:08,000 --> 00:01:14,000 Kiedy patrzymy na niebo w bezchmurną noc możemy dostrzec światło tysięcy gwiazd. 10 00:01:14,000 --> 00:01:19,000 Nasze oczy to genialne detektory ale w rzeczywistości są one bardzo ograniczone. 11 00:01:19,000 --> 00:01:22,000 Nie są dość czułe żeby zajrzeć daleko w przestrzeń kosmiczną. 12 00:01:22,000 --> 00:01:29,000 Poza tym rejestrujemy tylko światło widzialne, nie widząc w ultrafiolecie i podczerwieni tak jak potrafi Hubble. 13 00:01:29,000 --> 00:01:35,000 Dlatego dla zawodowych astronomów Kosmiczny Teleskop Hubble'a jest tak ciekawym narzędziem do badania Wszechświata 14 00:01:36,000 --> 00:01:42,000 Na miejscu widokowym 600 km nad Ziemią, Hubble ma otwarte okno na Wszechświat. 15 00:01:42,000 --> 00:01:48,000 Droga do powstania zdjęcia Hubble'a zaczyna się kiedy światło z odległego obiektu wyrusza w naszym kierunku. 16 00:01:48,000 --> 00:01:55,000 Po przebyciu ogromnych przestrzeni kosmicznych jest ono chwytane przez 2,4-metrowe lustro Hubble'a. 17 00:01:55,000 --> 00:02:05,000 Następnie światło trafia do kilku kamer gdzie fotony są przekształcane w ładunki elektryczne na matrycach CCD podobnych do tych w aparatach cyfrowych. 18 00:02:05,000 --> 00:02:11,000 Na przykład kamera ACS zawiera ponad 16 milionów elementów obrazu lub "pikseli". 19 00:02:11,000 --> 00:02:15,000 One działają jak maleńkie kubełki zbierające światło, 20 00:02:15,000 --> 00:02:23,000 Kamera odczytuje ile światła zostało uchwycone w każdym kubełku (ładunek w każdym pikselu) i tworzy obraz. 21 00:02:23,000 --> 00:02:31,000 Ten odczyt jest następnie przesyłany na Ziemię jako seria kodowanych danych archiwizowanych w USA i Europie. 22 00:02:32,000 --> 00:02:38,000 Kamery Hubble'a obrazują Wszechświat z zastosowaniem różnych filtrów - takich jak ten. 23 00:02:40,000 --> 00:02:50,000 Filtry selekcjonują konkretne długości fal, typowe dla różnych procesów fizycznych zachodzących w różnych częściach odległych galaktyk i mgławic. 24 00:02:50,000 --> 00:02:56,000 Każdy z filtrów daje pojedynczy obraz w odcieniach szarości, któremu później przypisuje się kolor. 25 00:02:56,000 --> 00:03:04,000 Ten kolor jest zwykle wybierany tak by odpowiadał rzeczywistemu kolorowi filtra, ale nie zawsze. 26 00:03:04,000 --> 00:03:10,000 Od dwóch do sześciu takich obrazów jest łączonych by stworzyć końcowy barwny obraz. 27 00:03:11,000 --> 00:03:14,000 Spójrzcie na to zdjęcie zderzających się galaktyk (Antennae Galaxies - NGC4038-4039). 28 00:03:14,000 --> 00:03:22,000 Hubble uchwycił tę zderzającą się parę przez filtr czerwony, zielony, oraz niebieski by ukazać różne składniki galaktyk. 29 00:03:22,000 --> 00:03:33,000 Np. czerwone światło pochodzi od starych gwiazd i świecącego gazowego wodoru, podczas gdy niebieskie światło pokazuje gwałtowne procesy gwiazdotwórcze zapoczątkowane przez kosmiczne zderzenie. 30 00:03:33,000 --> 00:03:39,000 Czerwone, zielone, oraz niebieskie obrazy są łączone by stworzyć końcowy wielobarwny obraz. 31 00:03:41,000 --> 00:03:49,000 Jedno z wyzwań przy tworzeniu obrazów stanowi wielki zakres jasności od obiektów nikłych po bardzo jasne 32 00:03:49,000 --> 00:03:56,000 a zdjęcia astronomiczne zawierają tyle informacji że nasze oczy i ekrany nie są w stanie pokazać ich pełni. 33 00:03:56,000 --> 00:04:03,000 Trudno czasem uchwycić naturę na jednym zdjęciu a większość z nas spotkała się z taką sytuacją. 34 00:04:03,000 --> 00:04:06,000 Wyobraźcie sobie, że próbujecie zrobić zdjęcie krajobrazu. 35 00:04:06,000 --> 00:04:14,000 Zazwyczaj albo uchwycicie jasne części nieba lub ciemniejsze części roślinności, ale rzadko jedno i drugie. 36 00:04:14,000 --> 00:04:22,000 Praca specjalistów od obróbki obrazu polega na kompresji tego zakresu jasności tak, by można było dostrzec wszystkie szczegóły. 37 00:04:24,000 --> 00:04:34,000 Specjaliści wykorzystują program FITS Liberator, wprowadzony przez ESA, ESO, oraz NASA by stworzyć wspaniały obraz czytelny dla naszych oczu. 38 00:05:02,000 --> 00:05:08,000 Ale czy to właśnie zobaczylibyśmy gdybyśmy mogli spojrzeć przez Hubble'a? Raczej nie. 39 00:05:08,000 --> 00:05:14,000 Spójrzcie na to zdjęcie galaktyki Cygaro (M82). To Hubble widzi w świetle widzialnym. 40 00:05:14,000 --> 00:05:21,000 Nasze oczy nie są dość czułe by uchwycić nikłe światło tego odległego obiektu nawet kiedy patrzymy przez teleskop. 41 00:05:21,000 --> 00:05:31,000 Instrumenty Hubble'a mogą tego dokonać gdyż potrafią zbierać i sumować światło przez długi okres czasu - coś czego nasze oczy nie potrafią robić. 42 00:05:32,000 --> 00:05:36,000 Co więcej, niektóre teleskopy mogą "widzieć" długości fal których nasze oczy nie rejestrują. 43 00:05:36,000 --> 00:05:42,000 Ten wielozakresowy obraz pokazuje nam o wiele więcej niż nasze oczy lub którykolwiek jeden teleskop. 44 00:05:42,000 --> 00:05:51,000 Części składowe tego obrazu wykonały Chandra X-ray Observatory (CXO) w promieniach rentgenowskich, oraz Spitzer Space Telescope (SST) w podczerwieni. 45 00:05:52,000 --> 00:05:57,000 W tym odcinku zobaczyliśmy jak są tworzone obrazy, które nas zdumiały i zaintrygowały. 46 00:05:57,000 --> 00:06:03,000 Wy także możecie spróbować wykonać własne obrazy, wystarczy wyszukać w Google "FITS Liberator". 47 00:06:03,000 --> 00:06:06,000 Żegna was prowadzący Hubblecast Dr J. 48 00:06:06,000 --> 00:06:10,000 Kolejny raz natura przerosła nasze najśmielsze oczekiwania. 49 00:06:11,000 --> 00:06:17,000 Hubblecast został wyprodukowany przez ESA/Hubble w Europejskim Obserwatorium Południowym w Niemczech. 50 00:06:17,000 --> 00:06:23,000 Hubble to projekt międzynarodowej współpracy między NASA i ESA. Tłumaczenie: Mariusz Herbich